İşkence ve Kötü Muameleye Sıfır Tolerans Politikasının Titizlikle Uygulanmaya Devam Edilmesi

• Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu’ndaki hükümler başta olmak üzere zor ve silah kullanımına ilişkin uygulama uluslararası standartlar dikkate alınarak analiz edilecektir.
• Zor ve silah kullanımına ilişkin mevzuatın uluslararası standartlarla uyumlu bir şekilde uygulanması amacıyla rehberler oluşturulacaktır.
• Kolluk görevlileri ile çarşı ve mahalle bekçilerine zor ve silah kullanımı ile kötü muamele teşkil edebilecek durum ve eylemler hakkında düzenli olarak eğitim verilecektir.
• Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi ile BM İşkenceye Karşı Komite tavsiyeleri dikkate alınarak nezarethaneler ile geri gönderme merkezlerinin fiziki kapasiteleri dâhil standartları korunarak sürekli gözden geçirilecektir.
• İşkence ve kötü muamele iddialarıyla ilgili soruşturma ve kovuşturmalara ilişkin veri tabanı oluşturulacaktır.
• İşkenceye sıfır tolerans anlayışı kapsamında, daha önce adli suçlar için yapıldığı gibi disiplin suçlarında da zamanaşımı kaldırılacaktır.
• Yakalama ve gözaltı uygulamalarının insan onurunu zedelemeyecek şekilde yerine getirilmesini temin etmek için kolluk görevlilerinin farkındalıkları artırılacaktır.
• Hastanelerde adli muayeneye özgü birim ve fiziki mekânlar yaygınlaştırılacaktır.
• Ceza infaz kurumlarına kabul sırasında alınan hekim raporlarında standart sağlanmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır.
• Ceza infaz kurumlarında barınma koşullarına ilişkin standartların daha da yükseltilmesi için çalışmalara devam edilecektir.
• Tutuklu ve hükümlülerin sağlık hizmetlerine erişimi, ilgili kurumlarla işbirliği yapılarak artırılacaktır.
• Özel bakım ve rehabilitasyona ihtiyaç duyan hükümlü ve tutuklular için tasarlanan “rehabilitasyon tipi ceza infaz kurumları” yaygınlaştırılacaktır.
• Yüksek güvenlikli adli psikiyatri hastanelerinin kapasitesi güçlendirilecek ve sayıları artırılacaktır.

Soruşturmaların Etkili Bir Şekilde Yürütülmesinin Sağlanması

• Kolluk ile kamu görevlilerinin fiillerinden kaynaklanan hak ihlallerine ilişkin etkili bir şekilde idari soruşturma yürütülmesini sağlamak için uluslararası standartlar da dikkate alınarak uygulama gözden geçirilecektir.
• Görevinin gereklerine aykırı hareket etmek suretiyle bir hak ihlaline sebebiyet veren kamu görevlileri hakkında rücu ve disiplin işlemleri etkili bir şekilde yürütülecektir.
• İddianamelerdeki isabet oranını artırmak amacıyla yargılamanın sonucu, iddianameyi hazırlayan Cumhuriyet savcısına bildirilecektir.
• Adli muayene ve raporlama işlemlerinin İstanbul Protokolü12 ve uluslararası standartlara uyumunun sağlanması amacıyla adli tıp uzmanları ve doktorlara eğitim verilecektir.
• Ceza adaletinde hakkaniyeti güçlendirmek için denetimli serbestlikle cezanın infazında nispi uygulamaya geçilecektir.
• Adli kolluk uygulamasından kaynaklanan sorunlar Ceza Hukuku Bilim Komisyonu tarafından analiz edilecek ve analiz sonuçları kapsamında öneriler geliştirilecektir.
• Soruşturmaların etkililiğinin artırılması amacıyla Adli Kolluk Yönetmeliği gözden geçirilecek, adli kolluk görevlilerinin zaruri olmadıkça başka birimlerde görevlendirilmemesi sağlanacaktır.
• Olay yeri inceleme, adli arama ve fiziki elkoyma işlemlerinin kamera ile kayıt altına alınması zorunluluğu getirilecektir.
• Adli kolluk işlemlerinin etkili bir şekilde yürütülmesi ve uygulama birliğinin sağlanması amacıyla adli kolluk rehberi hazırlanacaktır.
• Etkili soruşturma için hukuk fakültesi mezunlarının adli kollukta istihdamı sağlanacaktır.
• Her bölge adliye mahkemesi merkezinde Adli Tıp Kurumu grup başkanlığı kurulacak, Adli Tıp Kurumu’nun hizmet verdiği adli bilimler alanı genişletilecektir.
• Suça ilişkin delillerin daha iyi değerlendirilebilmesi ve maddi gerçeğe ulaşılabilmesi için Adli Tıp Kurumu uzmanlarına kişisel verilerin korunması suretiyle ilgililerin geçmiş dönem tıbbi kayıtlarına erişim imkânı getirilecektir.
• Üniversitelerde adli tıp ve adli bilimler enstitülerinin kuruluşu ile yeni program açılmasına ilişkin standartlar geliştirilecek ve bu konuda Adli Tıp Kurumu ile iş birliği halinde çalışılacaktır.

Aile İçi Şiddet ve Kadına Karşı Şiddetle Mücadelenin Etkinliğinin Artırılması

• Eşe karşı işlenen suçlarla ilgili kanunda öngörülen cezayı artıran sebepler, boşanmış eşi de kapsayacak şekilde genişletilecektir.
• Tek taraflı ısrarlı takip fiilleri ayrı bir suç olarak düzenlenecek ve böylelikle mağdurlara sağlanan güvence artırılacaktır.
• Cinsel saldırı mağduru kadınların ikincil örselenmelerini önlemek amacıyla hastanelerde oluşturulan özel merkezler/kadın destek birimleri yaygınlaştırılacaktır.
• Aile içi şiddet ve kadına karşı şiddetten kaynaklanan suçların etkin bir şekilde soruşturulması amacıyla kurulan özel soruşturma büroları ülke genelinde yaygınlaştırılacaktır.
• Şiddet mağduru kadınların hak arama yollarını etkin bir şekilde kullanabilmeleri için Ceza Muhakemesi Kanunu 234’üncü maddesi uyarınca avukat görevlendirilmesi imkânı getirilecek, adli yardım hizmetlerinden yararlanma koşulları kolaylaştırılacaktır.
• Aile içi şiddet bürolarında görevli Cumhuriyet savcıları ile tedbir kararlarına bakmakla görevli hâkimlere uygulama birliğinin sağlanması için düzenli olarak eğitim verilecektir.
• Tehdit altındaki kadınların daha etkin korunmasını sağlamak için önleyici ve koruyucu kapasite artırılacak ve bu kapsamda teknolojik imkânlardan da azami ölçüde yararlanılacaktır.
• Haklarında uzaklaştırma kararı verilenler başta olmak üzere, aile içi şiddet veya kadına karşı şiddet uygulayanların rehabilitasyonu sağlanacak, bu amaçla öfke kontrolü ve stres yönetimi gibi etkili programlar geliştirilecektir.
• Boşanma sürecinin taraflar ve çocuklar üzerindeki olası olumsuz etkilerini en aza indirebilmek, özellikle çocukla kişisel ilişkinin sağlıklı yürütülmesini sağlamak amacıyla süreç hakkında taraflar ve çocuklar bilgilendirilecek ve ihtiyaç duyanlara psiko-sosyal destek sağlanacaktır.

Adli İşlemler ve Süreçlerde Bireylerin Onur ve Haysiyetleri ile Özel Hayatlarının Korunması

• Suçla veya dava konusu olayla ilgisi bulunmayan özel hayata ilişkin hususların yargısal işlem ya da kararlara yansımaması ve kamuoyuna açıklanmaması için gereken tedbirler alınacaktır.
• İletişimin tespiti ve dinlenmesi şeklindeki koruma tedbiriyle elde edilen kayıtların beraat kararı verilmesi halinde de yok edilmesi sağlanacaktır.
• Kişinin onur ve haysiyetine, özel hayatının gizliliğine karşı işlenen fiiller ile iftira ve suç uydurma suçlarının daha etkin bir şekilde soruşturulması sağlanacaktır.
• Üst ve beden aramalarının, insan onurunu zedelemeyecek şekilde uygulanmasına yönelik kararlılık sürdürülerek kolluk görevlileri ve ceza infaz kurumu personeline düzenli eğitim verilmesine devam edilecektir.
• Boşanma davalarının uzun sürmesinden kaynaklı mağduriyetleri giderecek düzenlemeler yapılacaktır.

Cezaların İnfazında Bireylerin Onur ve Haysiyetleri ile Özel Hayatlarının Korunması

• Hükümlülerin cezalarının mümkün olduğu ölçüde ailelerinin kolaylıkla ulaşabileceği yerlerde infaz edilmesi ve bu suretle aile bağlarını sürdürmeleri sağlanacaktır.
• Maddi durumunun yetersiz olduğunu belgelendiren hükümlülerin talebe bağlı nakillerine ilişkin ücret ve masrafların ödenmesi konusunda kolaylıklar sağlanacaktır.
• Hükümlü ve tutukluların, kendilerini ziyaret edeceğini bildirdiği listede yer alan kişileri değiştirebilmesine imkân tanınacaktır.
• Hükümlü ve tutukluların açık görüş süreleri uzatılacaktır.
• Hükümlü ve tutuklular ile ziyaretçilerinin sağlık kurulu raporu ile tespit edilen engellilik halleri dikkate alınarak, ziyaretlerin bir refakatçi eşliğinde ya da açık görüş şeklinde yapabilmelerine imkân sağlanacaktır.
• Çocukların eğitim durumları dikkate alınarak ceza infaz kurumlarında hafta sonları da görüş yapma imkânı sağlamak amacıyla mevzuat düzenlemesi yapılacaktır.
• Hükümlü ve tutukluların, yakınlarının hastalığı veya ölümü halleri ile doğal afet durumlarında kullanabilecekleri mazeret izninin kapsamı genişletilecektir.
• Ceza infaz kurumlarında dijital dönüşüm gerçekleştirilecek, bu kapsamda hükümlü ve tutukluların yakınları ile görüntülü görüşme, mektup alıp gönderme, dilekçe verme ve sağlık durumunu takip etme gibi bazı işlemlerin teknolojinin imkânlarından yararlanılarak yürütülmesi sağlanacaktır.
• Hükümlü ve tutuklulara yönelik psiko-sosyal yardım programları çeşitlendirilecek ve manevi rehberlik hizmetleri geliştirilecektir.
• Hükümlü ve tutukluların meslek edinmeleri amacıyla kurulan Mesleki Eğitim Merkezleri yaygınlaştırılacak, mesleki eğitimin sayı ve çeşitliliği artırılacaktır.
• Hükümlü ve tutuklulara tahliye sonrası meslek edindirilmesi için faaliyet gösteren işyurdu sayısı ve iş kolu çeşitliliği artırılacak ve kapasiteleri yükseltilecektir.
• Tahliye edilen hükümlülerin topluma yeniden uyumları için iş ve çalışma hayatına katılımını sağlayan işverenlere teşvik imkânları oluşturulacaktır.
• Denetimli serbestlik yükümlülerinin meslek edinmelerini sağlamak için halk eğitim merkezleri, İŞKUR, yerel yönetimler ve özel sektör işbirliğiyle programlar düzenlenecek, kamuya yararlı bir işte çalışma yükümlülüğünün bu kurslarda yerine getirilmesi sağlanacaktır.
• Doktor, pedagog, psikolog, sosyolog, sosyal çalışmacı gibi uzman personelin, ceza infaz kurumlarında çalışmalarının teşvik edilmesine yönelik tedbirler alınacak ve sayıları artırılacaktır.
• Hükümlü ve tutukluların disiplin mevzuatı gözden geçirilecek; etkin, öngörülebilir ve ölçülü bir yaptırım/ödül sistemi geliştirilecektir.

İnsan Hayatının Korunması Amacıyla Gerekli Tedbirlerin Alınması

• Tedbirsiz ve dikkatsiz davranışlar sonucu insan hayatının zarar görmemesi için kamu kurum ve kuruluşları gerek düzenleyici ve denetleyici, gerekse de icra eden merci olarak her türlü tedbiri titiz bir şekilde alacak ve uygulamasını takip edecektir.
• İnşaat alanları, afet riski altında bulunan binalar ile metruk binaların çevre güvenliği ve denetimine ilişkin düzenleyici çerçeve gözden geçirilecektir.
• Trafik kazalarında ölüm ve yaralanma riskinin en aza indirilmesi için gerekli tedbirler alınacaktır.
• Yenidoğan ve çocuk ölüm oranlarının düşürülmesi amacıyla gerekli tedbirler etkili bir şekilde alınacaktır.
• Askerliğe elverişliliğin belirlenmesinde kişisel veriler korunmak suretiyle adayın sağlık geçmişi detaylı olarak değerlendirilecek, muayene ve raporlarda standardın sağlanması amacıyla sağlık personeline düzenli olarak eğitim verilecektir.
• Askerlik hizmeti sırasında kendisine veya çevresine zarar verme ya da başkalarından zarar görme riski taşıyanlar etkin bir şekilde belirlenecek ve bu kişilerin silaha erişimleri engellenecektir.

Kişisel Verilerin İşlenmesinde Özel Hayatın Korunması

• Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, Avrupa Birliği standartları ile uyumlu hale getirilecektir.
• Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun idari para cezası kararlarına karşı sulh ceza hâkimlikleri yerine idari yargıya başvuru imkânı sağlanacaktır.
• Kişilerin mağduriyetlerinin ve hak kayıplarının önlenmesi için adli sicil kayıtlarının silinmesinde uygulamadan kaynaklı sorunları giderilecek, “arşiv kayıtları”nın silinme süreleri kısaltılacaktır.
• Ceza mahkûmiyetinin sonucu olan yasaklanmış hakların geri verilmesine ilişkin hükümler, hak ve özgürlüklerin kullanılmasına engel teşkil etmeyecek şekilde yeniden düzenlenecektir.